Rem Koolhaas

De Nederlandse architect Rem Koolhaas (volledige naam Remment Lucas Koolhaas) werd in Rotterdam geboren op 17 november 1944. Hij staat bekend om zijn bouwwerken maar ook om zijn publicaties en denkwijze over hedendaagse architectuur, waarmee hij anderen in zijn vakgebied heeft beïnvloed. Koolhaas is ook buiten de landsgrenzen een bekende naam in de architectuurwereld.

Jeugd en opleiding

Rem Koolhaas bracht het grootste deel van zijn jeugd door in Nederland. Ook woonde hij vier jaar in Indonesië, toen zijn vader door de Indonesische overheid werd gevraagd om daar directeur te worden van een nieuw cultureel instituut. De vader van Rem Koolhaas, Anton Koolhaas, was in Nederland schrijver, theatercriticus en directeur van een filmschool. Aanvankelijk stapte Rem Koolhaas in de voetsporen van zijn vader door zich te richten op schrijven en film. Hij werkte als journalist voor de Haagse Post en volgde een opleiding aan de Nederlandse Filmacademie met een specialisatie in scenarioschrijven. Samen met Nederlandse regisseur Rene Daalder schreef hij het script voor De Blanke Slavin (1969), de duurste Nederlandse film van de jaren ’60. Gaandeweg besloot Koolhaas echter om het voorbeeld van zijn grootvader, architect Dirk Roosenburg, te volgen. Tussen 1968 en 1972 volgde Koolhaas een opleiding Architectuur aan de Architectural Association School in Londen. Na deze opleiding kreeg hij een beurs van het Amerikaanse Commonwealth Fund om verder te studeren in de Verenigde Staten. Eerst bracht hij een jaar door aan Cornell University waarna hij als onderzoeker aan de slag ging bij het Institute for Architecture and Urban Studies in New York. Hier werkte hij aan zijn in 1978 gepubliceerde boek Delirious New York, a retroactive manifesto, waarmee hij bekendheid verwierf in de architectuurwereld. In het boek verkent hij de ‘culture of congestion’: de activiteiten en situaties in gebieden waar alles dicht op elkaar zit. Veel critici zien het boek als een belangrijk standaardwerk voor de moderne architectuur en samenleving.

The Office for Metropolitan Architecture (OMA)

The Office for Metropolitan Architecture (OMA) is een internationaal bureau dat zich richt op architectuur, stedenbouw en culturele analyse. OMA werd in 1975 in Londen opgericht door Rem Koolhaas samen met de Griekse architect Elia Zenghelis en hun echtgenotes Madelon Vriesendorp en Zoe Zenghelis (beiden beeldend kunstenares). In de beginjaren droeg OMA vooral bij aan de architectuur door middel van lezingen, publicaties en inzendingen voor prijsvragen. In 1978 won de inzending van OMA het bid voor de uitbreiding van het parlementsgebouw in Den Haag. Hoewel het opzienbarende ontwerp nooit werd uitgevoerd, betekende het wel een doorbraak voor OMA. Het bureau kreeg hierna verschillende opdrachten uit Nederland, waaronder voor het in 1986 opgeleverde IJ-Plein in Amsterdam, waardoor er een vestiging van OMA werd geopend in Rotterdam. Ook de ontwerpen voor het Nederlands Danstheater in Den Haag (1987) en de Kunsthal in Rotterdam (1992) stammen uit deze tijd en zijn wereldwijd geroemd. Vanaf de jaren ’80 werkte OMA aan steeds meer internationale projecten. Het grootste planologische project van Koolhaas is Euralille (1988) in de Franse stad Lille, een multifunctionele wijk rondom een belangrijk knooppunt van hogesnelheidslijnen. Een ander bekend project van Koolhaas zijn de gebouwen van de Chinese staatstelevisie in Beijing, gebouwd in 2012. In het in 1995 verschenen boek S, M, L, XL beschrijft Koolhaas met behulp van grafisch vormgever Bruce Mau de bij OMA ontwikkelde ontwerpen en ideeën van de voorgaande twintig jaar.

Invloedrijk architect

Naast schrijven en ontwerpen doceerde Rem Koolhaas op diverse Amerikaanse Universiteiten, de TU Delft en de Architectural Association in Londen. Sinds 1995 is hij professor aan Harvard University, waar hij een onderzoeksgroep voor de hedendaagse stad leidt. In 2000 ontving Koolhaas de prestigieuze Pritzker Prize, welk door velen wordt omschreven als de nobelprijs voor de architectuur. Koolhaas wordt geprezen vanwege zijn durf, en voor zijn ontwerpen die zich afzetten tegen het modernisme door te spotten met de logica van bouwstructuren. Tijdens zijn carrière ontving Koolhaas meerdere prijzen en onderscheidingen, waaronder de Royal Gold Medal in 2004, de European Union Prize for Contemporary Architecture in 2005, de Gouden Leeuw in 2010 en de Johannes Vermeerprijs in 2013. Door de veelzijdigheid van zijn ontwerpen is het moeilijk om een bepaalde stijl toe te schrijven aan Koolhaas, iets wat hij zelf als een verdienste beschouwt.

Lezing met dochter Charlie Koolhaas

In maart 2017 gaf Koolhaas een lezing met zijn dochter, eveneens fotografe en schrijfster, Charlie Koolhaas. In deze jaarlijkse lezing sprak Rem Koolhaas over de historie en toekomst van het culturele en sociaaleconomische klimaat in Rotterdam. Hij gaf aan niet te kunnen wachten tot de realisatie van het nieuwe Feyenoord-stadion waarvoor OMA het ontwerp maakte. Daarnaast vertelde Koolhaas ooit nog eens een klein huis in Rotterdam te willen ontwerpen, dat heeft hij nog niet gedaan.